تفاوت داربست با کفراژ و کاربردهای هر یک
اصلی‌ترین دلیل تفاوت داربست با کفراژ، ساختار هر یک می‌باشد؛ داربست و کفراژ دو تکنیک با ظاهر نسبتا مشابه هستند که در ساختمان‌سازی، مورداستفاده قرار می‌گیرند. این دو، سازه‌های موقت و کمکی هستند و در ساخت انواع ساختمان‌های مسکونی، پل، زیرگذر و غیره استفاده می‌شوند. البته، هدف از کاربرد هرکدام، متفاوت از دیگری است.
داربست، سازه‌ای موقتی است و به‌گونه‌ای طراحی شده است که می‌تواند، ضمن استحکام بالا، مقدار محدودی بار زنده را روی خود، نگه دارد. البته، مدت‌زمان تحمل بار نیز در داربست، محدود است. داربست معمولا بیرون از ساختمان استفاده می‌شود. همچنین، پس‌ازآنکه کار کارگران با داربست تمام شد، می‌توان آن را بلافاصله جمع‌آوری کرد.
در همین حال، کفراژ را می‌توان به‌عنوان پوشش موقت و یا دائمی، تحت عملیاتی به نام کفراژبندی استفاده کرد. هدف اصلی از به کار بردن کفراژ، حمایت از بتن مرطوب تا زمان شکل‌گیری نهایی آن است. به‌این‌ترتیب، کفراژ تا مدت‌زمان زیادی به‌عنوان بخشی از ساختمان، محسوب شده و سازه‌ای درون ساختمانی است.
در این مقاله، ضمن معرفی داربست و کفراژ، کاربردها، اجزاء و انواع هریک را شرح داده و درنهایت، تفاوت‌های آن‌ها را بیان می‌کنیم. درصورتی‌که به هر دلیل، قصد تکمیل اطلاعات خود در خصوص این دو سازه را دارید، این مقاله به شما کمک خواهد کرد.
داربست چیست؟
داربست، نوعی سازه موقتی است که برای دسترسی به اطراف ساختمان‌های با ارتفاع بیش از 1.5 متر، استفاده می‌شود. این سازه، بسیار نزدیک به دیوار نصب شده و به‌اندازه‌ای قوی است که کارگران با مصالح و ابزارآلات خود، می‌توانند به‌راحتی روی آن قرار بگیرند. همچنین، عرض این سازه باید به‌اندازه باشد که آزادی عمل لازم را برای نیروی انسانی، فراهم کند. کاربرد اصلی داربست این است که کارگران می‌توانند به‌صورت ایستاده یا نشسته روی آن، عملیات موردنظر خود را روی دیوار اجرا کنند. همچنین، در صورت نیاز ساختمان به تعمیر یا تخریب نیز داربست در کنار دیوارهای آن، نصب می‌شود. همچنین جهت خرید و مشاهده لیست قیمت روز لوله داربستی در سایت فولاد مارکت وارد صفحه قیمت لوله داربست شوید.
اجزاء داربست
مهم‌ترین اجزاء تشکیل‌دهنده داربست موارد زیر هستند:
- ستون‌های عمودی یا استانداردها
- لوله‌های افقی یا لجر
- لوله‌های عمود بر دیوار یا ترانزوم که استاندارد بیرونی را به دیوار یا به استاندارد داخلی داربست، متصل می‌کنند.
- مهاربندها که به‌صورت قطری در داربست نصب‌شده و از حرکت آن جلوگیری می‌کنند.
- گیره‌هایی که لبه دیوار و لوله‌های افقی داربست را به یکدیگر متصل می‌کنند.
- نگه‌دارنده‌هایی که روی دیوار خوابیده و بست‌ها را به یکدیگر محکم می‌کنند.
- بست تخته یا پوت‌لاگ برای اتصال ترانزوم به لجر
- تخته داربست که کارگران روی آن می‌ایستند یا می‌نشینند.
- انواع پله شیب‌دار یا عمودی
- انواع طناب و میخ، پیچ، بست، پل، مهره و …
انواع داربست
داربست، بسته به کاربردش، ارتفاع انواع مختلفی دارد که آن‌ها را در اینجا بررسی می‌کنیم. برای ساخت داربست از مصالحی مانند چوب، فولاد و آلومینیوم به‌عنوان لوله یا تیر استفاده می‌شود. درصورتی‌که از لوله‌های فلزی در ساخت داربست استفاده شود، معمولا قطر آن‌ها بین پنج تا شش سانتی‌متر خواهد بود. در داربست‌های ساخته‌شده از چوب نیز لوله‌های توپر چوب، تخته و خرک استفاده می‌شود.
- داربست تکی یا آجرکاری
این داربست، یک چهارچوب واحد دارد که به‌موازات دیوار و به فاصله حدود 1.2 متری از آن قرار می‌گیرد. از این داربست، بیشتر به‌منظور آجرچینی دیوار استفاده می‌شود. داربست تکی را می‌توان با سوراخ کردن دیوار به آن متصل و محکم کرد. فاصله لوله‌های عمودی یا استانداردها در این داربست، بین دو تا 2.5 متر و فاصله لوله‌های افقی یا لجرها هم یک الی 1.5 متر است.
- داربست دوبل
این داربست، شامل دو ردیف داربست تکی است که کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. در ساختمان‌هایی با نمای سنگی که امکان سوراخ کردن دیوار، به‌منظور محکم کردن داربست، وجود ندارد از داربست دوبل، استفاده می‌شود. داربست اول، به فاصله 20 الی 30 سانتی‌متری دیوار و داربست دوم به فاصله یک متری آن، قرار می‌گیرد. سپس، با استفاده از تیرهای عرضی یا ترانزوم، دو سازه به یکدیگر، متصل می‌شود.
- داربست کنسول
از این داربست در مواقعی استفاده می‌شود که زمین منطقه برای حمایت از لوله‌های عمودی، ضعیف است و نیاز است که در قسمت بالایی دیوار ساختمان، عملیات ساختمانی انجام شود. در این داربست استانداردها با اتکا به مجموعه‌ای از سوزن‌ها در دیوار، محکم می‌شوند. برای محکم کردن سوزن‌ها از قبل، شکاف‌هایی در دیوار، ایجاد می‌شوند.
- داربست معلق
داربست معلق، به‌منظور دسترسی به بخش‌هایی از دیوارهای یک ساختمان مرتفع، استفاده می‌شود. این داربست با زنجیرها و یا کابل‌های فولادی از سقف، آویزان شده و با استفاده از انواع قرقره و دیگر ماشین‌آلات به حرکت درمی‌آید. استفاده از داربست متحرک، مستلزم اطمینان از سلامتی همه بخش‌های آن است چراکه در صورت بروز حادثه، خطرات جانی در پی خواهد داشت. لازم به ذکر است که از این داربست، تنها برای کارهای جزئی، مانند نقاشی و تعمیرات دیوار استفاده می‌شود.
کفراژ چیست و چه کاربردی دارد؟
کفراژ که از آن به‌عنوان قالب نیز یاد می‌شود، سازه‌ای موقت است که به‌عنوان پایه‌ای برای قالب‌گیری بتن در انواع ستون، تیر، دال، پله و … استفاده می‌شود. در این قالب‌ها بتن می‌ریزند و سپس مدتی صبر می‌کنند که اصطلاحا خودش را بگیرد. کفراژ، کاربردی درون ساختمانی دارد و بیشتر برای ساختمان‌های چندطبقه، سازه‌های بزرگ شهری، سدسازی، پل‌سازی و موارد این‌چنینی ضرورت می‌یابد.
مهم‌ترین ویژگی‌های ساختاری لازم برای یک کفراژ مطمئن، شامل موارد زیر هستند:
- مقاومت بالا در برابر بارهای مختلف، مانند بار مرده بتن و بار زنده و همچنین، بتن در حال ریخته شدن.
- ضد نشتی و ضد آب
- استحکام بالا و عدم انحراف در برابر فشار
- وزن سبک
- مقاومت در برابر شرایط جوی و تغییر حجم بتن
- مقاومت در برابر ضربه در هنگام ریختن بتن
کفراژ، به‌طور طبیعی، باید توان تحمل بار مرده‌ای به‌اندازه 2300 الی 2400 کیلوگرم در هر مترمربع را داشته باشد. همچنین، فشار استاتیکی که به یک کفراژ وارد می‌شود، به‌طور متوسط، برابر با 400 کیلوگرم بر مترمربع است.
-
کاربردهای کفراژ
همان‌طور که گفته شد، اصلی‌ترین کاربرد کفراژ، در بتن‌ریزی ساختمان است. به نصب پایه‌های کفراژ و قرار دادن قالب‌ها روی آن، کفراژبندی گفته می‌شود. این عملیات، باید به‌گونه‌ای انجام شود که قالب‌هایی که روی پایه‌ها قرار می‌گیرند، کاملا تراز باشند. در غیر این صورت، بتن، به‌صورت شیب‌دار خشک‌شده و اجرای سقف با مشکل مواجه خواهد شد. کفراژ بین ستون‌های ساختمان نصب می‌شود تا در مراحل بعد، بتوان تیر، ستون و سقف را با آرماتوربندی، به‌راحتی به یکدیگر متصل کرد. از دیگر کاربردهای کفراژ، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- پایدار کردن نمای ساختمان
- انجام عملیات روی سقف ساختمان
- استفاده به‌عنوان حفاظ
- پی‌ریزی ساختمان
- ساخت غرفه‌های نمایشگاهی
- اجزاء کفراژ
کفراژ نیز مانند داربست، شامل انواع لوله‌های افقی، عمودی و غیره است که پایه آن را تشکیل می‌دهند. قالب کفراژ، به شکل مکعب و از جنس‌های مختلفی است که در بخش بعدی، آن‌ها را بررسی می‌کنیم. بااین‌حال، جنس اسکلت کفراژ، به‌خصوص برای استفاده در پروژه‌های سنگین، عمدتا فلزی است. همچنین از انواع پین، گوه و نگه‌دارنده‌های T شکل، به‌منظور اتصال، نصب و سرهم‌بندی کفراژ استفاده می‌شود.
