ورق ساختمانی چیست؟ ضخامت + انواع و کاربردها

ورق ساختمانی چیست؟

ورق ساختمانی، از فلزات مختلفی مانند فولاد ساختمانی، فولاد ضدزنگ، آلیاژهای آلومینیوم، مس و برنج ساخته می‌شود. همان‌طور که گفتیم، انتخاب نوع فلز، به عوامل مختلفی از جمله شرایط آب و هوایی، بودجه پروژه و کاربرد مورد نظر بستگی دارد.

ورق‌های ساختمانی در ابعاد و ضخامت‌های متنوعی تولید می‌شوند تا پاسخگوی نیازهای گوناگون پروژه‌های ساختمانی باشند. همچنین، ضخامت ورق ساختمانی نقش مهمی در مقاومت آن در برابر بارهای وارده و همچنین دوام و پایداری ساختمان دارد.

علاوه‌بر جنس و ابعاد، سطح ورق ساختمانی نیز متفاوت است. برخی از ورق‌ها صاف و صیقلی هستند، اما برخی دیگر دارای سطح آجدار یا خش‌دار هستند. این تنوع در سطح ورق‌ها، علاوه‌بر زیبایی ظاهری، می‌تواند در افزایش چسبندگی مواد به سطح ورق و همچنین جلوگیری از لغزش نیز موثر باشد. برای مثال، ورق‌های آجدار در کف سازه‌های فلزی و پله‌های اضطراری کاربرد دارند تا از لغزش افراد جلوگیری کنند.

انواع ورق‌های ساختمانی

انواع ورق ساختمانی عبارتند از:

ورق روغنی (سرد)

ورق روغنی، که با نام ورق سرد نیز شناخته می‌شود، از طریق نورد سرد تولید می‌شود. این فرآیند باعث می‌شود ورق دارای سطحی بسیار صاف و صیقلی باشد. به همین دلیل، ورق روغنی در صنایعی که به ظاهر زیبا و دقیق نیاز دارند، مانند ساخت قطعات خودرو و لوازم خانگی، کاربرد فراوانی دارد. همچنین، در ساخت سوله و سایر سازه‌های فلزی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. ورق روغنی به دلیل نازکی و انعطاف‌پذیری بالا، برای شکل‌دهی و خم‌کاری مناسب است. این ورق معمولاً با پوشش روی (گالوانیزه) تولید می‌شود تا در برابر زنگ‌زدگی مقاوم باشد. افزودن یک لایه رنگ نیز می‌تواند مقاومت آن را در برابر رطوبت افزایش دهد.

ورق گالوانیزه

ورق گالوانیزه نوعی ورق فولادی است که با یک لایه روی پوشانده شده است. این پوشش روی، از ورق در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی محافظت می‌کند. ورق گالوانیزه، در مناطق مرطوب و شرجی که احتمال زنگ‌زدگی فلزات بیشتر است، کاربرد فراوانی دارد. در واقع، از این ورق در ساخت سقف سوله‌ها، کانال‌های هوا و سایر کاربردهای ساختمانی استفاده می‌شود. ورق گالوانیزه رنگی نیز نوعی از این ورق است که با یک لایه رنگ پوشانده شده است و علاوه‌بر مقاومت در برابر زنگ‌زدگی، زیبایی ظاهری بیشتری نیز دارد. این نوع ورق در صنعت خودروسازی نیز کاربرد دارد.

ورق سیاه (گرم)

ورق سیاه یا ورق گرم، از طریق نورد گرم شمش‌های فولادی تولید می‌شود. این ورق دارای استحکام و مقاومت بالایی است و در ساخت سازه‌های سنگین مانند تانکر، کشتی و پل مورد استفاده قرار می‌گیرد. کیفیت ورق سیاه با شاخص ST سنجیده می‌شود و معمولاً بین 33ST تا 52ST متغیر است.

ورق اسیدشویی

این ورق در صنایعی که به سطح صاف و بدون ناخالصی نیاز دارند، مانند صنعت خودروسازی، کاربرد دارد. ورق اسیدشویی در واقع همان ورق سیاه است که تحت فرآیند اسیدشویی قرار گرفته است. در این فرآیند، چربی، زغال و ناخالصی‌های سطح ورق با استفاده از اسید کلریدریک پاک می‌شوند. در نتیجه، ورق اسیدشویی دارای سطحی صیقلی و آینه‌ای می‌شود و برای پوشش‌دهی با رنگ یا سایر مواد آماده می‌شود.

ورق قلع‌اندود

ورق قلع‌اندود نوعی ورق فولادی است که با یک لایه قلع پوشانده شده است. این پوشش قلع، مانند ورق گالوانیزه، از ورق در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی محافظت می‌کند. ورق قلع‌اندود در صنایع غذایی برای ساخت قوطی‌های کنسرو و سایر بسته‌بندی‌ها کاربرد فراوانی دارد. همچنین در صنایع الکترونیک و ساخت باتری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ورق کرکره

ورق کرکره نوعی ورق گالوانیزه است که به شکل طرح‌دار تولید می‌شود. این ورق علاوه‌بر مقاومت در برابر زنگ‌زدگی، زیبایی ظاهری نیز دارد و در ساخت درب و پنجره مغازه‌ها و سایر کاربردهای ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ورق کرکره رنگی نیز موجود است که قیمت آن از نوع معمولی بیشتر است.

ضخامت ورق‌های ساختمانی

ضخامت ورق ساختمانی، معمولاً با واحد میلی‌متر اندازه‌گیری می‌شود و تاثیر مستقیمی بر مقاومت، وزن و قیمت ورق دارد. اما ضخامت مناسب برای هر پروژه چقدر است؟ چگونه می‌توان ضخامت مناسب را انتخاب کرد؟ قبل از بررسی ضخامت، شاخص کیفیت ورق که با ST نمایش داده می‌شود، اهمیت زیادی دارد. این شاخص، جنس فولاد و استحکام کششی ورق را نشان می‌دهد. هرچه عدد ST بیشتر باشد، استحکام کششی ورق نیز بیشتر خواهد بود.

برای مثال، ورق‌های روغنی با ST14 استحکام کششی خوبی دارند و در ضخامت‌های 0.3 تا 3 میلی‌متر در بازار موجودند. در مورد ورق‌های گالوانیزه، علاوه‌بر ضخامت، میزان پوشش روی نیز مهم است که به آن کوتینگ گفته می‌شود. کوتینگ بیشتر به معنای محافظت بهتر در برابر زنگ‌زدگی است. ورق‌های گالوانیزه با ضخامت‌های 0.18 تا 6 میلی‌متر و کوتینگ 100 تا 275 در بازار موجودند.

انتخاب ضخامت مناسب برای ورق ساختمانی، به عوامل مختلفی مانند نوع کاربرد، بار وارده و شرایط محیطی بستگی دارد. برای مثال، برای سقف سوله‌ها که باید وزن سبک داشته باشند، از ورق‌های با ضخامت کمتر استفاده می‌شود. اما  برای ساخت اسکلت ساختمان‌های صنعتی که باید بار زیادی را تحمل کنند، از ورق‌های با ضخامت بیشتر استفاده می‌شود.